In een alkaan heeft elk C-atoom 4 bindingen. Elk C-atoom is het midden van een tetraëder. Ieder van deze bindingen is vrij draaibaar. Een molecuul kan daardoor allerlei ruimtelijke vormen aannemen zolang de bindingen niet verbroken worden. Hieronder: enkele willekeurge ruimtelijke toestanden van het butaan-molecuul.
Enkele conformaties (willekeurige ruimtelijke toestanden) van butaan.
In een alkeen zijn ten minste 2 koolstofatomen aan elkaar gebonden met een dubbele binding. De dubbele binding is niet vrij draaibaar. Hierdoor zijn er twee moleculen: cis (zijgroepen naar elkaar toe) en trans (zijgroepen van elkaar af). Hieronder de twee configuraties van 2-buteen.
Trans-buteen en cis-buteen.
Dan hebben we nog spiegelbeeld isomerie: twee moleculen met dezelfde brutoformule maar ruimtelijk toch verschillend. Het voorbeeld uit paragraaf 16.7 hier nogmaals. Melkzuur (ethaanzuur) bestaat in 2 modellen: D-melkzuur, de OH-groep op het middelste atoom zit rechts (als de zuurgroep omhoog wijst). En L-melkzuur. Dan staat de OH-groep naar links (zuurgroep naar boven). Beide molecuulmodellen staan hieronder.
Bedenk dat elke binding (nou ja: behalve de dubbele) draaibaar is. Bedenk dat de -COOH en de -CH3 groepen daarom elke stand kunnen aannemen. Maar niet de OH-groep aan het middelste atoom!
Er zijn verschillende app's waarmee je moleculen kan tekenen en ruimtelijke structuren kan bekijken.
Redelijk eenvoudig is 'MolView' kijk maar eens op https://molview.com/
En verder ....
Maak je natuurlijk weer de eenvoudige test. En de wat moeilijkere test. Voor het leren van nieuwe woorden is het kruiswoordraadsel 16 weer nuttig!