Aminozuren
De verschillende zijgroepen rood:
Eiwit
Een eiwit ontstaat dus door koppeling van aminozuren door middel van de amidebinding. De volgorde van de aminozuren geeft de 'primaire structuur'. Als voorbeeld, in de onderstaande afbeelding een 'heptapeptide'.
Eiwitten rollen in schroefvorm (helix) op of liggen in laagjes op elkaar (vouwblad). Ook kunnen verschillende eiwitten in collageen-structuur rond elkaar gedraaid zijn. Spierweefsel, huid en haar. We spreken dan over de secundaire structuur.
Dat er zoveel aandacht voor het structuurniveau is komt doordat we het hier hebben over biologische moleculen. De ruimtelijke structuur is dan heel belangrijk. Een eiwit kan zijn biochemische functie alleen vervullen dankzij zijn vorm.
De structuurniveaus nog eens uitgelegd via een linkje naar Al je vragen
Als de structuur zo belangrijk is, dan zullen veranderingen in de structuur dat ook wel zijn. Een eiwit kun je "denatureren". Dit betekent: van ruimtelijke structuur doen veranderen. Hierbij verliest het eiwit zijn oorspronkelijke functie. Oplosbare eiwitten worden onoplosbaar.
Een voorbeeld van denatureren is het koken van een ei. Maar in plaats van temperatuur verhogen kun je ei-eiwit ook denatureren door toevoeging van bijvoorbeeld zuur. Dit wordt gedemonstreerd in deze video.
Bij het denatureren komen apolaire zijgroepen die naar de binnenkant van het eiwit geplaatst waren, naar buiten. Het eiwit wordt daardoor in water minder oplosbaar.
Genetische code
De aanmaak van eiwit in levende cellen gebeurt met de chemische code in DNA als recept. Het DNA bevat de basen Thymine, Adenine, Cytosine en Guanine. Drie van deze basen op een rij vormen een codon. Het codon is de codering voor een aminozuur. De basen koppelen in DNA zoals in de afbeelding:
Alle eiwitten van een organisme staan geprogrammeerd in het DNA van dat organisme. Zo ook van de mens. Het DNA-profiel wordt gebruikt om verwantschap vast te stellen.